وبلاگ سرگرمی و دانستنی ها
» میراث فرهنگی میبد یزد دیار خشت و گل شهر تاریخی
یزد شهر خشت، آجر و خاک است که بادگیرها و خانه‌های تاریخی‌اش از یک سو و کوچه و پس کوچه‌ها و گذرها و ساباط‌هایش (سابات) از دیگر سو آن را تبدیل به یک زیبای دیدنی در دل کویر کرده است.
مرکز استان یزد ، ایران است. این شهر در 270 کیلومتری جنوب شرقی اصفهان واقع شده است. در سرشماری سال 2011 ، جمعیت 529.673 نفر بود و در حال حاضر پانزدهمین شهر بزرگ ایران است. از سال 2017 ، شهر تاریخی یزد توسط یونسکو به عنوان میراث جهانی شناخته شده است.
میبد یزددیار خشت و گل است.رنگ خاکی در همه جا پراکنده شده و خانه‌ها، قلعه‌ها، مسجد، کاروانسرا و یخچال‌ها، بناهای جدید و قدیم همگی از جنس خاک و گل هستند. می‌توانید در بلندای نارین قلعه میبد قرار بگیرید و به نظاره آرامشی که بر این سرزمین حکم فرماست بنشینید. آرامشی که نه امروز و دیروز بلکه میراثی است که از گذشتگان به ارث رسیده است
میبد یکی از شهرهای تاریخی استان یزد است و قدمت آن به دوران ساسانیان باز می گردد. این شهر به دلیل اینکه برخی از دیدنی ترین بناهای تاریخی ایران را در خود جای داده است ، توانسته است جایگاه خاصی را در بین میراث دیدنی جهان به دست آورد. میبد یک شهر پرجمعیت در استان یزد و از نظر اقتصادی و صنعت شهری فعال است.
شرایط آب و هوایی شهر کویری میبد از شهری خشک است. در شمال غربی شهر یزد واقع شده است. قسمت شرقی به برخی دشتهای مسطح می رسد و قسمت غربی مشرف به کوه ها و ارتفاعات اطراف است.
اراضی کشاورزی برخی مناطق اطراف میبد را تشکیل می دهد که در آن محصولات کشاورزی و باغداری متنوعی انجام می شود.از آنجا که تعداد زیادی قنات و منابع آب زیرزمینی وجود دارد ، میبد در استان یزد از ارزش بالایی برخوردار است. قنات ها منابع ارزشمندی برای آبیاری زمین های کشاورزی هستند.
مهمترین یافته های تاریخی و باستان شناسی شهر تاریخی میبد نشان می دهد که اولین ردپای از ظاهر منطقه در اطراف آن سرچشمه می گیرد. در حقیقت ، نخستین سکونتگاههای مردم در فیروزآباد ، بیده ، مهرجرد و برجین در نزدیکی رودخانه های قدیمی منطقه آغاز شده است.
میبد از شهرهای تاریخی که انواع بناها با معماری‌های مختلف از یخچال و کاروانسرا گرفته تا قلعه و مسجد را درکنارهم داشته ومعماری این بناها تقریبا سالم است ومی‌توانید آنچه از گذشتگان مانده را به نظاره کنید.با ورود به میبد با شهری سرزنده روبه رو خواهید شد که بافت تاریخی و باغ‌ها بیش از یک سوم آن را دربرگرفته‌اند.
تنوع صنایع‌دستی و دست بافته‌های آن به نام شهر زیلو در جهان شناخته می‌شود.از کاربافی، زیلوبافی و سفال و سرامیک گرفته تا خراطی سنتی و چلنگری صنایع دستی هستند ،میبد در عین دارا بودن جاذبه‌های گردشگری متنوع، گزینه خوبی برای خرید انواع صنایع دستی و بافته‌های داری است و البته هر سال جشن ثبت جهانی زیلو را نیز برگزار می‌کند.
میبد نه فقط با یک شهر که در دل کویر بنا شده بلکه با شهری زیبا و زنده روبه‌رو می‌شوید. شهری که حیاط خانه‌ها از درختان سرسبز و انواع گیاهان پوشیده شده. اگر از بالای قلعه‌ها به میبد بنگرید، در کنار رنگ خاکی خانه‌ها و بناهای تاریخی، رنگ سبز درختان و طبیعت میبد رخ نمایی می‌کند و همچون زمرد می‌درخشد.
بافت تاریخی و قلعه‌های زیبای میبد از یکسو و روستاهای اطراف با طبیعت و البته جاذبه‌های بکر آن از دیگر سو گزینه‌های متعددی برای گشت و گذار پیش روی شما می‌گذارد.
المان زیلو در میدان اصلی شهر و کارگاه‌های زیلوبافی که در گوشه و کنار شهر فعال هستند، نظرتان را جلب خواهد کرد. بافت زیلو خاص میبد است. تقریبا می‌توان گفت، تمام بانوان میبدی دستی بر آتش این صنعت دارند و در هر خانه دار زیلو برپاست. از این جهت است که زیلوهای رنگارنگ بر دیوارهای شهر و البته خانه‌های مردمان میبد رخ‌نمایی می‌کند و آداب و فرهنگ و داستان‌هایی که از گذشته به جای مانده است را بازگو می‌کند.
نام میبد به عنوان شهر زیلو در فهرست شهرهای جهانی صنایع دستی جای گرفته، هر سال جشن این نامگذاری در میبد برگزار می‌شود که نه تنها یادآور میراثی است که از گذشتگان به جای مانده بلکه یادآور جهانی شدن نام میبد نیز هست.
زیلو نه تنها به عنوان کف پوش بلکه به عنوان تابلو، سجاده و حتا رومبلی نیز بافته و به فروش می‌رسد. طرح و رنگ‌‌های آن متنوع و زیباست که با توجه به قیمت مناسبش می‌تواند گزینه مناسبی برای سوغاتی و یادآوری سفر به این منطقه باشد.
اماکن تاریخی و گردشگری میبد در بخش مرکزی شهر و در بافت قدیم آن جای گرفته‌اند. درواقع می‌توانید گشت و گذار در میبد را از میدان پانزده خرداد آغاز کنید و در دو سوی خیابانی که به این میدان منتهی می‌شود به دیدن جاذبه‌های تاریخی از ساباط‌ها گرفته تا یخچال و خانه‌های تاریخی بروید.
نارین قلعه میبد که هزاران سال قدمت دارد و تاریخ‌نویسان ساخت آن را به سلیمان نبی نسبت می‌دهند و داستان‌هایی درباره گنجی پنهان در دل نارین قلعه گفته می‌شود ،بعد از دیدن نارین قلعه می‌توانید سری هم به بازار میبد بزنید.
چاپارخانه میبد نیز گزینه دیگری برای گشت و گذار خواهد بود. قدمت آن به دوره قاجار می‌رسد و در کنار کاروانسرای میبد قرار دارد. کاروانسرای میبد نیز همچنان با حجره‌های متعدد با سقف طاقی شکل و گنبدی بزرگ در وسط آن میزبان علاقه‌مندان به سفر و گردشگری است تا داستان‌هایی از اقامت گذشتگان در حجره‌هایش را بازگو کند. در کنار این مجموعه و در مسیری که به راه شاهی معروف است، یخچال خشتی و آب انبار کلار نیز از دیگر گزینه‌هایی است که می‌توانید از آن دیدن کنید.
مسجد جمعه میبد که کهن‌ترین زیلوی به جای مانده در این مسجد نگهداری می‌شود. برج کبوترخانه نیز یکی گزینه‌گردشگری در میبد است.بنا قاجاری است و در جنوب شرقی باروی قدیم میبد قرار دارد. تزیینات زیبای این بنا نکه تزیینات گچی و آجری به زیبایی در کنار هم قرار گرفته‌اند و هنر معماری ایرانی را به رخ می‌کشند. دیر زمانی این مکان مامن کبوترانی بود که در آن پرواز می‌کردند و در میان آجرهای آن به آرامش می‌رسیدند. شاید به همین جهت است که با قرار گرفتن در میان این بنا می‌توان آرامش را احساس کرد.
خانه‌های تاریخی میبد ،خانه‌های اعیانی که در محلات و کوچه پس کوچه‌ها خودنمایی می‌کنند. خانه سالار خانه‌ای قاجاری با معماری زیبا و چشم فریب که حیاط مرکزی و اتاق‌های اطراف آن، شکل داده‌اند.
از گشت و گذار در مناطق اطراف میبد از بفروئیه گرفته تا ندوشن غافل نشوید. مناطقی که مملو از جاذبه‌های تاریخی و طبیعی از قلعه‌ها گرفته تا بازارهای زیبا هستند. از دیگر آثار تاریخی میبد می‌توان به محله‌ها و بادگیرهای قدیمی، قنات‌ها، آسیاب‌های آبی، آب انبار یا یخچالهای خشتی، آسیاب‌های بادی و آبی، مساجد جامع فیروزآباد، قلعه مهرجرد، قلعه بارجین و اشاره نمود. همچنین امامزاده سیدصدرالدین قنبر، امامزاده میر شمس الحق، خدیجه خاتون، پیر بفروئیه و پیر چراغ، از دیگر آثار جاذبه‌های گردشگری میبد است.
میبد شهر زیلو، سفال است. حتی شهرک صنایع دستی نیز در این شهر برپا شده و انواع سفال و سرامیک و سایر صنایع دستی منطقه را تولید و به فروش می‌رساند. در این میان سفال‌هایی با نقش خورشید خانم و ماهی از جمله معروف‌ترین طرح‌های این منطقه هستند.
به دلیل نسلهای مختلف اقتباس از محیط کویری ، یزد از معماری بی نظیر فارسی برخوردار است. از نمونه های بسیار آن به شهر بادگیرها لقب گرفته است. همچنین به خاطر آتشکده های آتش زرتشتی خود ، انبرهای آبی (مخازن) ، قنات ها (کانال های زیرزمینی) ، یخچال ها (خنک کننده ها) ، صنایع دستی فارسی ، پارچه های دستباف ، ابریشم بافی ، آب نبات و زمان آن بسیار مشهور است.
به عنوان یکی از شهرهای باستانی استان یزد ، شهر تاریخی میبد دارای بناهای تاریخی است که قدمت آن به چند هزار سال قبل باز می گردد. یکی از قدیمی ترین جاذبه های میبد ، نارین قلعه است.
این قلعه باستانی از آجرهای بسیار محکم آفتاب ساخته شده و متعلق به دوره قبل از اسلام است. این بنای تاریخی اکنون در وسط شهر و تپه های نسبتاً مرتفع قرار دارد. اگر بر فراز نارین قلعه ایستاده اید ، می توانید به راحتی کل شهر اطراف خود را ببینید.
مردم محلی با استخراج سنتی آب از قنات های زیرزمینی به خوبی آشنا بودند و از این منابع آب برای معیشت و رفاه خود استفاده می کردند. اگر بخواهیم دوره خاصی را برای ظهور میبد بیان کنیم ، به زمان دوره ساسانیان بر می گردد. البته ، وجود چندین آجر مخصوص از دوران مادها در نارین قلعه به وضوح بیانگر سلطنت قدرتمند برخی از حاکمان محلی در میبد است.
ساختمانهای تاریخی و جاذبه های گردشگری در میبد
میبد با داشتن بناها و صنایع دستی ارزشمند خود یکی از جاذبه های گردشگری جهان است. صنایع دستی و رویدادهای ویژه این شهر نه تنها در سراسر ایران بلکه در سراسر جهان مشهور است. امروزه بیشتر مردم با بناهای میبد آشنا هستند. سازمان میراث فرهنگی ایران سعی دارد بیش از هر زمان دیگری صنایع دستی ارزشمند این شهر را به جهانیان معرفی کند.
یکی دیگر از جاذبه های معروف میبد برج کبوتر خانه است که به معنای واقعی کلمه به معنی برج کبوتر است. این ساختمان زیبا ، نمونه ای از معماری بومی ایران ، مدت هاست که مکان تولید کودهای کشاورزی بوده است. معماری برج کبودر خانه بی نظیر و چشمگیر است. در قسمت داخلی برج سوراخ های زیادی وجود دارد که هزاران کبوتر را در خود جای داده است. هر کدام یک کبوتر لانه هستند.
برخی از جاذبه های دیگر شهر تاریخی میبد عبارتند از:
"قلعه مهرجرد" تاریخی که به سلسله زند و افشارید بر می گردد ،
مسجد جمعه فیروزآباد با کتیبه های ارزشمند ،
مسجد جمعه میبد با معماری زیبا ، و
کاروانسراهای صفوی با زیلو (فرش بافته شده مانند کیلیم) و موزه های سفالگری میبد در آن.
میراث فرهنگی نامشهود میبد
با توجه به بخشی از میراث فرهنگی نامحسوس این شهر ، دو مراسم مهم در میبد برگزار می شود:
مراسم شاه حسین در میبد ، با آئین های ویژه مذهبی در ده روز اول ماه محرم برگزار می شود. این مراسم باستانی و اصیل است
یکی دیگر از مراسم های آیینی که در این شهر برگزار می شود "نخل گردانی" است که در حالی که یک سازه چوبی به نام نخل برگزار می شود ، راهپیمایی است. این مراسم به شکلی بسیار باشکوه در دهمین روز از ماه محرم (روز عاشورا) به منظور گرامیداشت مقاومت و شهادت امام حسین (ع) در کلیه مناطق یزد از جمله شهر تاریخی میبد برگزار می شود.
آیین نخل گردانی ریشه در اعتقادات مردم محلی استان یزد دارد. این آیین ماندگار یکی از ارزشمندترین میراث نامشهود ملی است که می توانید در چندین نقطه از ایران پیدا کنید.
صنایع دستی در میبد
شهرت شهر میبد تنها به دلیل وجود آثار باستانی آن نیست. صنایع دستی ، مراسم و جشن هایی که در این شهر برگزار می شود نیز به مناسبت های مختلف جزو میراث فرهنگی نامحسوس ایرانیان هستند.
صنایع دستی از چوب نجاری ، سفالگری ، زیلو بافی و کربافی تشکیل شده است. مورد دوم صنایع دستی سنتی این منطقه است و شامل روسری ، حوله است.
صنایع وابسته به پارچه میبد در حال گسترش است. اگر افراد بسیار ماهر این هنر را انجام دهند ، بدون شک معلوم خواهد شد که حداقل یک صنایع دستی مهم در ایران باشد. از نظر اقتصاد و صنعت ، میبد به جایگاه والایی در جهان دست یافته است. مهمترین کارخانه های کاشی و سرامیک ایران در میبد قرار دارد. کاشی کاری ، سفال ، سرامیک و مصالح ساختمانی ، صنایع فلزی و ریخته گری آهن از فعال ترین صنایع در شهرستان میبد است.
منبع دیگر درآمدهای اقتصادی میبد صنعت گردشگری است. این شهر با داشتن بناهای تاریخی و جاذبه های گردشگری زیبا ، بازدید کنندگان زیادی را به خود جلب می کند و وضعیت اقتصادی مردم آن را بهبود می بخشد. در حال حاضر ، بسیاری از محصولات صنعتی و صنایع دستی این شهر را به کشورهای مختلف جهان صادر می کنند.
