به علت سرودن غزل فارسی در وزن های بیمثال و بیسابقه به نیمای غزل در عصر معاصر معروف است. وی در طول زندگیاش 600 غزل و حتی بیشتر سرود که در 20 کتاب منتشر شد. مضامین شعر های سیمین در باب مسائلی همچون عشق به وطن، جنگ، زلزله، فقر، تنفروشی، آزادی خواهی و حقوق برابر زنان و مردان است
سیمین به بانوی غزل شهرت دارد و برخی از اشعار او به اندازه آثار کلاسیک شعر فارسی مشهور و محبوب هستند و به خاطر تسلطی که بر اوزان شعر فارسی داشت و وزن های جدیدی که خود ایجاد کرده بود مورد استقبال سازندگان آثار موسیقایی قرار گرفت.
مهم ترین تخصص شاعرانه سیمین بهبهانی که موجب حیرت و تحسین می شد کشف، به کارگیری یا ابداع اوزان تازه و نیز سرودن اشعار در مصراع های طولانی بود در حالی که وزن را با دقت رعایت کرده بود و با مهارتی خیره کننده قالب های کهن را در شکل تازه و با مضامین مدرن عرضه می کرد و چندان در این کار و خلاقیت های نوآورانه در عرصه غزل چیره دست بود که نیمای غزل لقب گرفت.
زندگینامه
سیمین خلیلی معروف به بهبهانی در بیست و هشتمین روز اولین ماه گرم تابستانی در سال 1306 چشم به جهان گشود. خانواده وی شاید تصور نمیکردند که دخترشان روزی القابی همچون بانوی غزل، شیرزن ایران و شاعر ملی را از سوی جامعه ادب ایران دریافت کند.
پدر سیمین بهبهانی، عباس خلیلی، شاعر، نویسنده و مدیر روزنامه اقدام بود و مادرش فخر عظما ارغون بود که فارسی و عربی و فقه و اصول را در مکتب خانه خصوصی آموخت و زبان فرانسه را نیز زیر نظر یک مربی سوئدی فراگرفت. او همچنین از زنان پیشرو و شاعران موفق نسل خود بود و در انجمن نسوان وطن خواه عضویت داشت. مادر سیمین همچنین عضو بانوان کانون حزب دموکرات هم بود و به عنوان معلم زبان فرانسه در آموزش و پرورش خدمت میکرد.
سیمین در سال 1325با حسن بهبهانی ازدواج کرد و از همین رو به نام همسر خود شهرت یافت و حاصل این ازدواج دو پسر به نام های علی و حسین و دختری به نام امید است. ابوالحسن تهامی نژاد، داماد وی و از صداپیشگان به نام ایران است.
بانو بهبهانی در سال 1349 از حسن بهبهانی جدا شد و در همان سال با منوچهر کوشیار که از دوستان دوره دانشجویی وی بود ازدواج کرد. کوشیار در تیر ماه 1363بر اثر عارضه قلبی جان باخت.
بهبهانی در مصاحبه ای از ارتباطش با پروین اعتصامی در دوره دبیرستان چنین سخن به میان میآورد: «پروین به منزل ما میآمد. او بسیار معروف بود و ملک الشعرا مقدمه بر دیوانش نوشته بود و خیلی از شعرهایش خوب بودند و من آرزو میکردم که شبیه او شوم. یکبار که پروین با مادرش به دیدن مادرم آمده بودند، یکی از اشعارم را برای پروین خواندم و او مرا تحسین کرد. متاسفانه همان عید در روز 13 یا 14 فروردین پروین از دنیا رفت و پروین به حسرت مرد.»
او دارای مدرک خانه داری هم بود و زمانی که علت دریافت این گواهینامه را از وی جویا شدند ایشان تعطیلی پیوسته مدارس و کلاس های علمی را در آن دوره مطرح کرد.
سیمین بهبهانی در دانشکده حقوق دانشگاه تهران به تحصیل پرداخت ولی در سال دوم تحصیل علی رغم تمام شایستگی های علمی اخراج شد و علت این اخراج به نقل از وی نسبت دادن مقاله ای تند علیه ریاست دانشکده در باب اوضاع نابسمان آنجا میباشد که این آشفتگی ها با حمایت حزب توده و همچنین مادر و همسر مادر سیمین افزایش یافت که در پی درگیری سیمین و دکتر جهان شاه صالح منجر به اخراج سیمین و چهار نفر دیگر شد.
بانوی غزل ایران در 15مرداد 93 و در سن 87 سالگی به کما رفت و 28 مرداد همان سال جهان مادی را بدرود گفت.
نخستین شعر وی به صورت رسمی در مجله ملک الشعرای بهار چاپ شد که البته قبل از آن در روزنامه آینده ایران که مدتی برای همسر مادرش بود اشعاری از وی چاپ میشد همزمان با این دوره روزنامه منسوب به پدر سیمین توقیف بود.
«چرا رفتی چرا من بیقرارم» یکی از زیبا ترین اشعار سیمین بهبهانی است که با صدای مسحور کننده همایون شجریان به آواز درآمد.
در چند سال اخیر اشعاری به ایشان نسبت داده شد که از جمله آن شعر ها، شعری با عنوان «به تو چه» با آغازی بدین شکل بود:
من اگر کافر و بی دین و خرابم به توچه من اگر مست می و شرب شرابم به تو چه
شاعر این شعر آبتین پوریا نام دارد.
افتخارات
جایزهی «میراث» از سوی بنیاد فرهنگ (لس آنجلس)
لوح کانون دانشجویان ایرانی دانشگاه «استنفورد»
دکترای افتخاری ادبیات و علوم انسانی از دانشگاه آزادی آمریکا
مدال بینالمللی صلح، جایزه «لیلین هلمن/ داسیل هامت»، از سازمان دیدهبان حقوق بشر
آثار سیمین بهبهانی
اولین اثر از سیمین بهبهانی «سه تار شکسته» به چاپ رسید و در پی آن آثاری همچون
«جای پا»
«چلچراغ»
«مرمر»
«رستاخیز»
«خطی ز سرعت و از آتش»
«دشت ارژن»
«گزیده اشعار»
«درباره هنر و ادبیات»
«آن مرد، مرد همراهم»
«کاغذین جامعه»
«کولی و نامه و عشق»
«عاشق تر از همیشه بخوان»
«با قلب خود چه خریدم»
«یک دریچه آزادی»
«مجموعه اشعار»
«یکی مثلا اینکه»
یک ترجمه به نام شاعران امروز فرانسه اثر پیر د بوادفر که در میان آثار وی به چشم میخورد از یادگار های به جا مانده از بانو بهبهانی بر پیکره ادبیات معاصر ایران است.
مرا هزار امید است و هر هزار تویی شروع شادی و پایان انتظار تویی
بهارها که زعمرم گذشت و بیتو گذشت چه بود غیر خزانها اگر بهار تویی
دلم زهرچه به غیر از تو بود خالی ماند در این سرا تو بمان ای که ماندگار تویی
شهاب زودگذر لحظههای بوالهوسی است ستارهای که بخندد به شام تار تویی
جهانیان همه گر تشنگان خون مناند چه باک زانهمه دشمن چو دوستدار تویی
کتاب های صوتی
زنده ترین شعر، شعریست که شاعر خود آن را دکلمه کرده باشد. سیمین در طول زندگی شاعرانه اش صدای شعر اجتماعی را به اوج رساند و این بار در واپسین لحظات عمرش شعری را میخواند که شرح حال خودش است.
کتاب یک متر و هفتاد صدم سروده سیمین بهبهانی که تعدادی از اشعار معروف وی است
تعدادی از اشعار معروف وی از جمله "دلم گرفته ای دوست"، "بشمار برگ های گلی را"، "مردی که یک پا ندارد"
زیادی خوب بودن خوب نیست
زیادی که خوب باشی دیده نمیشوی
میشوی مثل شیشه ای تمیز
کسی شیشه ی تمیز را نمیبیند
همه به جای شیشه، منظره ی بیرون را میبینند
ولی وقتی شیشه کمی بخار بگیرد
وقتی کمی منظره ی بیرون را بد نشان دهد
همه آنرا میبینند
همه سعی میکنند تمیزش کنند
زیادی خوب بودن خوب نیست
زیادی که خوب باشی شکننده تر میشوی
با هر قدرناشناسی دلت ترک بر میدارد و میشکند
تکه های شکسته را در دستانت میگیری
نگاه میکنی به نتیجه ی زیادی خوب بودنت
زیادی خوب بودن خوب نیست
زیادی که خوب باشی به زیادی خوب بودنت عادت میکنند
آنوقت کافیست کمی بد شوی
همه گمان میکنند زیادی بدی