یزد یک شهر کویری در مرکز ایران قرار دارد . این شهر باستانی است که قدمت آن به دوره ساسانیان باز می گرددشهر یزد در بیابانهای ایران نزدیک به جاده ادویه و ابریشم قرار دارد. این یک شهادت زنده برای استفاده هوش مندانه از منابع محدود در بیابان برای بقا است. آب توسط سیستم قنات به شهر آورده می شود. هر منطقه از شهر بر روی قنات ساخته شده است و دارای یک مرکز مشترک است. ساختمانها از کاهگل ، خشت و آجر ساخته شده اند. استفاده از کاهگل و خشت در ساختمانها شامل دیوارها و سقفها با ساخت طاقها و گنبدها است. خانه ها با حیاط هایی زیر سطح زمین ساخته شده اند و در مناطق زیرزمینی سرو می کنند.
بادگیرها ، حیاطها و دیواره های ضخیم خاکستری یک میکروکلید خوشایند ایجاد می کنند. کوچه ها تا حدی پوشیده از خیابان ها ، خیابان ها ، میادین عمومی و حیاط به کیفیت شهری دلپذیر کمک می کند. این شهر از روند نوسازی که بسیاری از شهرهای سنتی خاکی را نابود کرده بود ، گریخت. این منطقه امروزه با ولسوالی های سنتی ، سیستم قنات ، خانه های سنتی ، بازارها ، حمام ها ، مخازن آب ، مساجد ، کنیسه ها ، معابد زرتشتی و باغ تاریخی دولت آباد زنده مانده است. این شهر از همزیستی مسالمت آمیز سه دین: اسلام ، یهودیت و زرتشت برخوردار است.
شهر یزد در وسط فلات ایران ، در 270 کیلومتری جنوب شرقی اصفهان ، نزدیک به جاده ادویه و ابریشم واقع شده است. این گواهی زنده برای استفاده از منابع محدود برای بقا در بیابان است. آب از طریق سیستم قناتی که برای ترسیم آب زیرزمینی تهیه شده است به شهر تأمین می شود. معماری خاکی یزد در حال فرار از نوسازی بوده است که بسیاری از شهرهای سنتی اراضی را نابود کرده ،بافت سنتی آن ، سیستم قنات ، خانه های سنتی ، بازارها ، حمام ها ، مساجد ، کنیسه ها ، معابد زرتشتی و باغ تاریخی دولت آباد را حفظ کرده است.
برجهای دوقلو که در گذشته به عنوان بخشی از مراسم زرتشتیان کاربرد داشتند، برای بیش از 50 سال متروک باقی مانده بودند. در حاشیهی شهر، در بیابانی بادخیز، احساس خواهید کرد که درست وسط یک فیلم علمی تخیلی قرار گرفتهاید و در حین کندوکاو ساختمانهایی مخروبه، از تپههایی خشک بالا میروید تا از فراز این کوههای دور افتاده، به چشماندازی خیره کننده از شهر کهن برسید. نظیر برج سکوت یزد در هیچ مکان تاریخی در سراسر ایران وجود ندارد؛ از شهر قدیم یزد تا برج سکوت با تاکسی حدود 15 دقیقه راه است. همچنین، میتوانید از آتشکده یا معبد آتش زرتشتیان نیز دیدن کنید تا اطلاعات بیشتری در خصوص این مذهب به دست بیاورید.
موزه آیینه و روشنایی
یکی دیگر از جاهای دیدنی یزد موزه آیینه و روشنایی است. عمارت این مجموعه در سال 1320جهت استفاده به عنوان مهمانسرای خصوصی توسط صراف زاده ساخته شد و سپس در سال 1377تبدیل به موزه گردید. موزه آیینه و روشنایی یزد، تنها موزه تخصصی در رابطه با موضوع نور در ایران است. در این موزه میتوانید انواع پیهسوز، شمعسوز، نفتسوز و اشیای برقی را ببینید. اشیای موزه از جنس سفال، شیشه، برنج، مس و برنز هستند. ساختمان این موزه کوشکی در میان باغ است که در زمان پهلوی اول ساخته شده است. عمارت قصر آیینه (موزه آیینه و روشنایی) در شهر یزد، خیابان آیتالله کاشانی، روبروی پارک هفت تیر واقع شدهاست.
مسجد جامع یزد
منارههای مسجد جامع بر شهر کهن سایه افکندهاند – این بنای حیرت انگیز دارای دو مناره است و تماشای کاشی کاریهای خیره کنندهاش بسیار ارزشمند است؛ این مسجد در حدود سال 1340تحت مرمت قرار گرفت.
در هر جای این مسجد الگوها و خطاطیهای زیبایی با طرحهای رنگارنگ وجود دارد که اگر خوش شانس باشید، متصدی آنجا میتواند زیباترین طرحها را به شما نشان دهد،
روی دیوارهای مسجد نماد چلیپا یا گردونهخورشید و الگوهایی از نامهای مقدس به چشم میخورد که دائما کنار یکدیگر تکرار شدهاند. این مسجد نیز یکی دیگر از بهترین نمونههای قنات در ایران وجود دارد که به ثبت جهانی یونسکو رسیده است، در ساخت این قنات، پلکان کوچکی طراحی شده است که به سمت پایین و فضای اصلی قنات میرود – البته این قنات مکررا تعطیل میشود، زیرا متاسفانه این روزها آب این قنات آلوده است.
کاروان سرای زینالدین
یکی دیگر از جاهای دیدنی یزد کاروانسرای زین الدین یا رباط زینالدین تنها کاروانسرای مدور ایرانی است. این بنا در گذشته جای استقرار تفنگچیان و نگهبانان بوده و هماکنون با حفظ معماری پیشینش، هتل گردشگران در یزد شدهاست. کاروانسرای زینالدین 400 سال قدمت دارد و به دستور شاه عباس ساخته شده بود. کاروانسرا در دو طبقه ساخته شده و مصالح ساخت آن آجرهای خشتی است. این بنا در 60کیلومتری جاده یزد به کرمان واقع شدهاست و در فاصله 500 متری از جاده قرار دارد.
زورخانه صاحب الزمان یزد
مکانی کاملا منحصر به فرد در ایران و از جاهای دیدنی یزد است؛ این زورخانه آب انباری تاریخی بوده که اکنون تغییر کاربری داده است و ورزشکاران در آن با ضرب و نوای استاد مرشد، به تمرین ورزشهای باستانی و کشتی پهلوانی میپردازند.
میتوانید در زورخانه بمانید؛ تمرینهای زورخانهای هر روز از ساعت 5 بعد از ظهر آغاز میشوند. در گوشهای از این زورخانه بنشینید و به ضرب و نوای استاد مرشد گوش فرا دهید و همزمان، به مشاهدهی مردان، کودکان، و سالخوردگان بپردازید که در مقابلتان در حال انجام تمرینهای ورزشی اسرارآمیز باستانی ایرانی هستند. ورود و تماشای حرکات ورزشی در این زورخانه برای زنان نیز آزاد است.
آتشکده ورهرام
آتشکده ورهرام یزد محل نگهداری آتش مقدس زرتشتی در شهر یزد و نیایشگاه زرتشتیان ساکن در این شهر است. آتشی که 1500سال است خاموش نشده است. آتش در ظرفی بزرگ و باشکوه از جنس برنز و در محفظه ای شیشه ای محافظت می شود و در اتاقی بزرگ قرار دارد که گرداگرد اتاق های دیگری برای نیایش و عبادت ساخته شده است. آتش ورهرام یا آتش بهرام مسئولی دارد که باید از آن نگهداری کند و آن را روشن نگاه دارد. این مسئول با نام هیربد شناخته می شود و باید نقاب مخصوصی به نام پدام که از تماس نفس او با آتش پاک جلوگیری می کند را بر صورت بزند.
آب انبار شش بادگیر
آیا شما تا به حال آب انبارهای زیادی را دیده اید اما این آب انباریکی از جاهای دیدنی یزد است جاذبه های فراوانی دارد. این آبانبار در محلهای به همین نام در شهرستان یزد قرار دارد. این بنا دارای دو ورودی (یکی در شمال و دیگری در جنوب مخزن)، شش بادگیر و مخزن بزرگی به حجم دو هزار متر مکعب است.
این آبانبار دارای شش بادگیر است، سه بادگیر آن از ابتدا ساخته شده بود و سه بادگیر دیگر بعدها به آن الحاق شدهاست. با کمی دقت در شکل بادگیرها تفاوت سه بادگیر قدیمی با دیگر بادگیرهای آن مشهود است. شش بادگیر آبانبار با توجه به شرایط اقلیمی و جهت باد در این منطقه به شکل 8 وجهی میباشند. برای شهرهای کویری همچون یزد ارزش آب بیش از هر جای دیگر احساس میشود. در این شهر بیش از 75 آبانبار وجود دارد 180 سال پیش در دوره قاجاریه ساخته شدهاست.
یخچال خشتی میبد
جایی که از شدت تابش گرما، زمین کاملاً تفتیده و داغ و روشن میشود، حوضچهای وجود دارد که تأمیکننده مهم این کالای قیمتی در زمانهای دور بوده است. این یخچال، از نوع یخچالهای گنبددار است و از این حیث، از نظرِ ابعاد در نوع خود یگانه است. این یخچال عجیب و تاریخی در فاصله 50 کیلومتری شمال یزد، قرار گرفته که بنایی برای ساخت و تولید یخ بوده است. داخل یخچالها معمولا سه بخش اصلی با نامهای دیوار سایهانداز، حوضچه تولید یخ و مخزن یخ وجود داشته است. بنای این یخچال، از خشت و گل است. خشت و گل بهترین عایق بوده، چرا که مانع ورود گرما و خروج سرما میشده است. یخچال خشتی میبد مربوط به دوره قبل از قاجار (احتمالا صفویه) و بزرگترین یخچال در نوع خود است.
شهر تاریخی یزد شاهد یک سیستم ساخت و ساز استثنایی و پیچیده در معماری خاکی و تطبیق شیوه های زندگی در محیط خصمانه برای چندین هزار سال است. یزد با استمرار سنت هایی که سازمان اجتماعی را در بر می گیرد همراه است. این موارد شامل وقف (وقف) به نفع ساختمانهای عمومی مانند مخازن آب ، مساجد ، حمام ، قنات و غیره و همچنین توسعه یافته سنت های نامشهود و چند فرهنگی ، تجاری و صنایع دستی است ، به عنوان یکی از ثروتمندترین شهرهای جهان که کاملاً ساخته شده است مواد خاکی ، کیفیتی که به ایجاد میکروکلیمت سازگار با محیط کمک می کند. این نشان دهنده فرهنگ های متنوعی است که مربوط به مذاهب مختلف در شهر از جمله اسلام ، یهودیت و زرتشت است ،
یزد نمونه بارز شهرک انسانی سنتی است که نمایانگر تعامل انسان و طبیعت در یک محیط بیابانی است که ناشی از استفاده بهینه و مدیریت هوشمندانه از منابع محدودی است که در چنین شرایط خشک موجود است. توسط سیستم قنات و استفاده از زمین در ساخت ساختمانهایی با حیاط غرق و فضاهای زیرزمینی. علاوه بر ایجاد ریز اقلیم دلپذیر ، از حداقل مواد استفاده می کند ، که الهام بخش معماری جدیدی است که امروزه با چالش های پایداری روبرو است.
از دهه 1930 به بعد چندین سیاست برای نوسازی شهر برقرار شد. این امر منجر به ایجاد چند خیابان تجاری گسترده و دسترسی آسان به مسکن "مدرن" شد. این اتفاق بیشتر در خارج از شهر تاریخی رخ داده است. برخلاف برخی از اهداف از جمله آنهایی که متعلق به طبقات بالاتر هستند ، جمعیت یزد و همچنین تصمیم گیرندگان این شهر موفق به حفظ مناطق بزرگ شهر تاریخی دست نخورده از جمله مرمت و حفاظت از تعدادی از خانه های بزرگ شده اند.
امروزه یزد دارای تعداد زیادی نمونه عالی از معماری سنتی کویر با طیف وسیعی از خانه ها از موارد متوسط تا خواص بسیار بزرگ و بسیار تزئین شده است. علاوه بر مسجد و بازار اصلی که از وضعیت بسیار خوبی برخوردار است ، هر منطقه از شهر تاریخی هنوز هم دارای کلیه ویژگی های خاص خود مانند آب انبارها ، حمام ها ، تکیه ها ، مساجد ، مقبره ها و غیره در این شهر است که هنوز هم وجود دارد.
بسیاری از خیابان ها و کوچه ها که الگوی اصلی خود را حفظ کرده اند ، همچنین دارای تعداد زیادی سباح ، یعنی کوچه های جزئی یا کاملاً پوشیده از آن ، و مجموعه ای از طاق ها که از آنها محافظت می شود در برابر آفتاب است. خط افق این شهر که همراه با بادگیرها ، مناره ها و گنبدهای بناهای تاریخی و مساجد ، منظره ای برجسته از دور ، از داخل و خارج از شهر تاریخی قابل مشاهده است.
یزد که به عنوان یک شهر پویا زندگی می کند ، با برخی تغییرات اجتناب ناپذیر به تدریج تکامل یافته است. با این حال ، هنوز هم بسیاری از خصوصیات وجود دارد که به یزد می تواند شرایط اصالت ، از جمله ویژگی های مربوط به تداوم میراث نامشهود آن را داشته باشد.
یزد به عنوان مکانی شناخته می شود که اعیاد مذهبی و زیارتگاه ها از بعد ویژه ای برخوردار است. همچنین شبکه ای پر جنب و جوش از سازمان های اجتماعی (وقف) وجود دارد که علاوه بر آنهایی که توسط شهرداری و دولت نماینده هستند ، در سطح ولسوالی ها نیز نقش مهمی ایفا می کنند. از نظر کاربرد و کارکرد ، باید به فعالیتهای مذهبی گفته شده در بالا اشاره شود.
بازار هنوز هم در حال کار است ، و تعدادی از مغازه ها به طور خاص به بازار توریست می پردازند. همچنین بخش بزرگی از شهر تاریخی هنوز ساکن است (با نرخ 80٪ مالکیت خصوصی). از طرف دیگر ، برخی از عناصر استفاده اصلی خود را از دست داده اند ، اما ایده های جدیدی برای استفاده مجدد آنها وجود دارد. بخشی از دانشگاه یزد در شهر تاریخی تأسیس شده است.
حلوا ارده
غذایی بسیار مقوی است که بیشتر در وعدهی صبحانه مورد استفاده قرار میگیرد. مواد اصلی تشکیلدهندهی حلوا ارده عبارتاند از کنجد، ارده، شکر، گلوکزمایع، شیرین کنندههای مجاز خوراکی، اسید سیتریک، پودر سفیدهی تخممرغ و آب چوبک، ارده، کنجد بدون پوست، بوداده و آسیاب شدهای است که روغنگیری نشده باشد.
حلوا اردهای که در استان یزد به خصوص در شهرستان اردکان تولید میشود به دلیل اینکه فاقد هر گونه افزودنی شیمیایی است و هنوز به روش سنتی و تا حدودی دستی تولید میشود، طعم و مزهای طبیعی دارد و نسبت به حلوا اردهای که به روش صنعتی تولید میشود طرفداران بیشتری دارد.
کیک یزدی
یکی از شیرینیهای اصیل یزدی است که در این استان معمولا برای پذیرایی در مراسم مذهبی از آن استفاده میشود. مواد لازم برای تهیهی این کیک لذیذ تخممرغ، شکر، روغن جامد یا کره، آرد سفید، نمک میوه، جوش شیرین، بیکینگ پودر، ماست یا شیر، هل و در صورت دلخواه مقداری کشمش و خلال پسته است.
قطاب
یکی از معروفترین و لذیذترین شیرینیهای سنتی یزد، قطاب است. قطاب یزدی از دو بخش تشکیل شده یکی لایهی خارجی و دیگری مغز داخلی. لایهی خارجی این شیرینی نوعی نان شیرین سرخ شده در روغن است که خمیر آن از ترکیب آرد گندم، شیر یا ماست و زردهی تخممرغ تهیه شده و در روغن سرخ میشود و در نهایت در پودر قند غلطانده میشود. مغز داخلی این شیرینی ترکیبی از پودر بادام، پودر قند و هل است.این شیرینی به دلیل وجود هل و پودر بادام ارزش غذایی بالایی دارد و طعم بینظیر آن، قطاب را از سایر شیرینیهای سنتی ایران متمایز میکند.
باقلوا
یکی از معروف ترین شیرینی های محلی یزد که به خاطر شهرتش سوغاتی منتخب خیلی از مسافران شهر یزد برای دوستان و آشنایان خود است. این شیرینی به شکل یک توپ گرد است و لایه ی بیرونی آن سرخ شده و درون آن که ترکیبی است از شیر، زرده تخم مرغ، آرد گندم و ماست. پس از این که قطاب ها کاملا سرخ شدند آن ها را در پودر قند می غلتانندو این به اشکال گوناگون در کشورهای مختلف از جمله ایران، ترکیه، کشورهای آسیای میانه و قفقاز، برخی کشورهای عربی، یونان، قبرس و برخی مناطق روسیه تهیه میشود. مراکز عمدهی تولید این شیرینی در ایران شهرهای قزوین، تبریز و یزد هستند. باقلوای یزد به شکلهای گوناگون چون لوزی، مربع و لولهای و با طعمهای متفاوتی از جمله پستهای، بادامی و نارگیلی تولید میشود. در تهیهی این شیرینی از گلاب، شکر، هل، آرد، بیکینگ پودر، زردهی تخممرغ، خاک قند، شیر و روغن استفاده میکنند.
پشمک
شیرینی محبوب پشمک یکی دیگر از شیرینیهای اصیل یزدی است که طرفداران زیادی به خصوص در میان بچهها دارد. پشمک در واقع نوعی شیرینی حجیم است که از شکر تهیه میشود. گاهی به شکر مورد استفاده در فرآیند تولید پشمک، مواد دیگری مانند اسانسهای میوهها، قهوه، کاکائو و زعفران اضافه میکنند.
نقل
سوغاتیهای شیرین یزد، انواع «نقل» است. نقل در طول تاریخ از عملیات دراژهزنی انواع خشکبار با روکش شکر تولید میشده است که این کار حدود ۲۵ سال پیش به کمک دستگاههای دراژه زنی از حالت دستی خارج شد. نقل امروزی در واقع محصول ماشینی همان نقلی است که سالها پیش با زحمت فراوانی به صورت سنتی تهیه میشد نقل با طعمهای متنوع بهارنارنج، یاس، زعفران و با مغز انواع خشکبار مانند گردو، بادام درختی وبادام زمینی تولید میشود.نقل یزد عطر و طعم متفاوتی دارد. ترکیبات تشکیلدهندهی نقل شامل شکر، آب، بیدمشک، مغز گردو یا هر نوع مغز دیگر، وانیل است.
نقل را میتوان با طعم و مغزهای متفاوتی تولید کرد که در این میان نقل گردویی محبوبیت و هم شهرت بیشتری دارد. از انواع نقل میتوان به انواع گردویی، بادامی، پستهای و خلال بادام با طعمهای وانیلی، زعفرانی، گل محمدی، آلبالویی، گشنیز و بیدمشک اشاره کرد. نقل به خاطر شیرین و نرم بودن میتواند جایگزین مناسبی برای قند در نوشیدن چای باشد.
حاج بادامی
یکی از شیرینیهای سنتی ایران که در استانهای مختلف ایران به ویژه در یزد تولید میشود. در تهیه این شیرینی از موادی چون مغز بادام، پودر قند، روغن جامد آب کرده، آرد، پودر هل سبز و پودر پسته استفاده میکنند.
نان برنجی
از شیرینیهای سنتی ایرانی که علاوه بر یزد در شهرهای مختلفی از جمله کرمانشاه و قزوین نیز تولید میشود. در تهیهی این شیرینی که بین گردشگران کاملا شناخته شده است، از آرد برنج، آرد گندم ، پودر شکر، روغن جامد، تخممرغ، گلاب و هل استفاده میکنند. نان برنجی انواع گوناگونی از جمله نان برنجی ساده و نان برنجی زعفرانی دارد.
نان پنجرهای
شیرینی پنجرهای یا خاتون پنجره یکی از قدیمیترین شیرینیهای ایرانی است. مواد تشکیلدهندهی آن آرد سفید گندم، تخممرغ، پودر نشاسته، گلاب و روغن است که با خاک قند تزئین میشود. در گذشته بسیاری از زنان این شیرینی را خودشان در منزل تهیه میکردند.
سوهان آردی و سوهان خانی
از انواع سوهان یزدی هستند که هر کدام مزه و طعم خاص خود را دارند و به شکلی متفاوت تهیه میشوند. سوهان خانی از مشهورترین سوهانهایی است که در یزد تهیه میشود. ترکیبات سوهان یزد آرد جوانه گندم، آردسفید، زرده تخم مرغ شکر، مغز پسته، روغن حیوانی، هل و دارچین است. سوهان آردی نیز از موادی چون آرد، شکر، هل، زعفران، روغن و گلاب تهیه میشود.
لوز
از شیرینیهای سنتی ایران که در شهرها و استانهای مختلف با مواد متفاوتی تهیه میشود. یزد نیز یکی از شهرهایی است که انواع لوز را به عنوان سوغات عرضه میکند. از میان مشهورترین و محبوبترین لوزهای یزدی، لوز بیدمشک، لوز بادامی و لوز نارگیل را میتوان نام برد.
لوز بادام بیدمشکی
این لوز از پودر بادام، شکر، سفیده تخممرغ، عرق بیدمشک و پودر پسته برای تزیین استفاده میشود. این لوز به دلیل وجود عرق بیدمشک در ترکیباتش بسیار معطر است.
کیک یزدی
شیرینی های بسیار خوشمزه و اصیل یزدی است که به خاطر خوش خوراک بودنش معمولا در اعیاد و یا مراسم های مذهبی بسیار از آن استفاده می شود. پخت این کیک بسیار آن است و هر کسی می تواند آن را در خانه ی خود بپزد. معمولا این شیرینی را با خلال بادام، کشمش و خلال پسته تزئین می کنند.
حلوا اردکان
صبحانه ما ایرانی ها، حلوا ارده اردکان یزد که بسیار مقوی است نیز قرار می گیرد. حلوای اصل اردکان که بسیار خوشمزه و مقوی هم هست از شکر، ارده، کنجد و مواد غذایی سنتی تولید می شود و هیچ ماده ی شیمیایی و یا افزودنی خاصی در خود ندارد و بسیار خوشمزه است. اگر به یزد سفر کردید، به عنوان سوغاتی یزد حلوا اردکان با خود ببرید.
سفال و سرامیک
از شاخص ترین های سوغات یزد که بسیار معروف هم هست، وسایلی ساخته شده از سفال و سرامیک است که مرکز اصلی ساخت ان ها در میبد یزد قرار گرفته است. ظروف سفالی که در این خطه ساخته می شوند، معمولا در طرح های سفالی ساخت یزد از نقوش خورشیدی، ماهی و مرغ استفاده می شود و این طرح ها بر روی ظرف های لعاب دار، ساده و کاشی و سرامیک اجرا می شوند.
ترمه
پارچه منقش شده به طرح های بته جقه، شاخ گوزنی و شاه عباسی است که از نخ، ابریشم، کرک الوان تار و پودش به هم بافته می شود. ترمه های اولیه همه با دست بافته می شدند اما بعدها درست کردن این پارچه صنعتی و نیمه صنعتی شد. قبل ترها مردم و مخصوصا زرتشتیان، پارچه ترمه ای ها را در مراسم های خاص استفاده می کردند اما امروزه این پارچه ی نفیس در خانه های بسیاری از مردم مورد استفاده است. انواع ترمه های مختلف را می توانید تحت نام شال رضایی، شال یزدی، شال چارقدی و بسیاری از شال های دیگر در یزد بیابید.
زیلو
قدمت زیلوسازی در بین سوغات یزد به قبل از ورود اسلام به ایران باز می گردد. مرکز زیلوبافی هم میبد یزد است و محبوبیت آن به این خاطر است که زیراندازی خنک است و به خاطر همین ویژیگیش، در دوره روزهای گرم تابستان بسیار مورد استفاده قرار می گرفت. محبوبیت زیلو به قدری زیاد بود که به آن به چشم یک کالای صادراتی نیز نگاه می کرده اند. قدیمی ترین زیلوی جهان هم اکنون در مسجد جامع شهر میبد قرار گرفته است. در بافت زیلو از پنبه استفاده می شود و برای رنگ کردن آن از رنگ های طبیعی مثل روناس، پوست گردو، لاجورد و برخی از دیگر رنگ های گیاهی استفاده می شود.
دارایی بافی، پارچه ای ابریشمی
یکی از هنرهای اصیل یزدی ها که به جرات می توان گفت که امروزه به دست فراموشی سپرده شده است، دارایی بافی است. ماحصل دارایی بافی نوعی پارچه است که از ابریشم و رنگ طبیعی تهیه می شود. این پارچه که ساخت آن از 800 سال پیش مرسوم بوده، قبل ترها تنها مختص خانواده های اعیان و اشراف بوده و بیشتر برای رولحافی، آستری و استفاده هایی از این دست مورد استفاده قرار می گرفته است. امروزه از این پارچه برای رومیزی های سنتی و روتختی ها استفاده می گردد.
چادر شب
در بخش زارچ شهرستان یزد از توابع اردکان، بافت چادر شب در دو نوع پر طرفدار بسیار رایج است. چادر شب صحرایی که ضخیم است و معمولا برای حمل محصولات کشاورزی و یا علوفه ی دام از آن استفاده می کنند و راه راه است و چادر شب رختخواب پیچ که نازک است و بر روی آن نقش های مختلفی وجود دارد. چادر شب هم یکی از سوغات های یزد است.