50 کیلومتری شهر زیبای شیراز ، فارس مهد تاریخ و تمدن ایران زمین بوده و وجود جاذبه های تاریخی فراوان در این استان سبب جذب مخاطبان و گردشگران بسیاری به این استان شده است. که یکی از این جاذبه ها تنگه ای دلپذیر به نام گنبد وجود دارد و این تنگه یکی از مناطق طبیعت گردی دلپذیر استان فارس است.سنجاب های ایرانی ، برخی از زیبایی های شگفت انگیز تنگه دم اسب هستند.این تنگه در نزدیکی روستای کره بس از توابع منطقهای به نام کوهمره سرخی استان فارس واقع شده است.
پوشش جنگلی درختان بلوط و انواع درختان و بوته های دیگر و کوههای سر به فلک کشیده حاکی از طبیعت بکر و طبیعت زیبای این منطقه است. مسیر پیمایش راه پاکوب مشخصی است که عبور از آن با فراز و نشیب های زیادی همراه است.
در بعضی نقاط می بایست به صورت دست به سنگ و با عبور از شکاف و تنوره هایی به صورت انفرادی ادامه مسیر داد. در طول راه از بلندای کوه دره ای عمیق دیده می شد که رودخانه خروشان دم اسب در دل آن جریان دارد.
نام تنگ دم اسب از آبشاری شبیه به دم اسب گرفته شده و در واقع این آبشار ادامه رودخانه دم اسب است که از بلندای صخره های مرتفع به پایین سرازیر می شود و ظاهری شبیه به دم اسب دارد.
ارتفاع آبشاری که از بلندای صخره های پوشیده از بوته ها و درختان سبز جنگلی با زیبایی تمام به سمت زمین کشیده و سرازیر می شود، به سی متر می رسد. رودخانه پس از طی مسیر تنگ وارد روستای کره بس می شود.
منطقه کوهمره سرخی که از نظر جغرافیایی از شمال به خان زنیان و دشت ارژن، از شرق به بخش کوار، از جنوب به بخش میمند و از غرب به بخش جره و بالاده شهرستان کازرون محدود میشود، یکی از آخرین شاخه های جنوبی رشته کوههای زاگرس به شمار میرود.
کوه دلو با ارتفاع حدود 3200 متر از سطح دریا، عنوان بلندترین قله کوهستان کوهمره سرخی را یدک میکشد. نطقه کوهمره سرخی در دوران حکومت ساسانیان با نام رم دیوان شناخته می شده و محل زندگی مردم باصفای عشایر و قبایل کوچ نشین بود.
این مردم عشایر دارای فرهنگ و تمدنی متفاوت با گویش و زبانی مختلف بوده اند که بعد از قیام مردم ایران و انقلاب به شهر شیراز مهاجرت کرده و در آنجا ماندگار شدند.رم دیوان یکی از گروههای عشایری ایران است که عقبه آن به حسین صالح برمیگردد و در منطقه کوهمره سرخی شیراز قرار دارد.
تنگه دم اسب مانند بسیاری از تنگههای شگفتانگیز ایران، چشم هر بینندهای به خود خیره میکند. در دل این تنگه رودی خروشان با همین نام روان است که سرسبزی و آبادانی تنگه از آن نشات میگیرد.
تمام مسیر تنگه با درختان بلوط و انار و همچنین درخچههای و بوتههای گیاهان دارویی آراسته شدهاند. این منطقه سبز، میزبان حیوانات و پرندگان بسیاری است. از حیوانات و پرندگان شکاری تا خزندگان کمیاب. یکی از دیدنیترین منظرههای طبیعی در این تنگه، تماشای جست و خیز سنجابها میان درختان بلوط جنگلی است.
آبشاری شبیه به دم اسب
رود بعد از عبور از تنگه، وارد دریاچهای به بلندی 200 متر میشود. این منظره بسیار زیبا و جذاب از پی لرزش و رانش زمین خلق شده است. با گذر از دریاچه، به آبشاری میرسیم که نام تنگه را به دلیل وجود این آبشار، دم اسب نامیدهاند. این آبشار زیبا و خروشان که ارتفاع آن به حدود سی متر میرسد، شباهت زیادی به دم اسب دارد، به همین علت اهالی نام آبشار و تنگه را دم اسب نهادهاند. آبشار از بلندای صخرهای مرتفع سرازیر میشود که سراسر صخره پوشیده از درختچهها و درختان سرسبز جنگلی است و این در کنار هم قرار گرفتن المانهای طبیعی، منظرهای بسیار دیدنی و زیبا را خلق کرده است.
تماشای دم اسب
تنگه دم اسب مقصدی رویایی برای گردشگران طبیعت دوست و ماجراجویان بیباک است. مسیر تنگه بسیار پر فراز و نشیب است و برای رسیدن به آبشار باید از گاهی از صخرههای سخت بالا رفت و گاهی تن به آب زد. در بخشهایی از مسیر، عرض تنگه به قدری باریک میشود که تنها اجازه عبور یک نفر را میدهد. اما تماشای زیباییهای بیپایان تنگه، دیدار از آبشار و قدم زدن در میان طبیعت رشته کوههای زاگرس ارزش این سختیها را دارد.